Άννα Μίχα --> Άσκηση 1

 

Κιαμήλ:

Ο Κιαμήλ (που στο απόσπασμα παρουσιάζεται σε μικρότερο βαθμό) ήταν ένας νέος, τουρκικής καταγωγής που δούλευε ως έμπορος καπνού. Βρίσκεται αρκετά κοντά στην οικογένεια του αφηγητή, για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του αλλά και για να ξεπληρώσει την πολύμηνη φροντίδα που του είχε προσφέρει όταν ήταν βαριά άρρωστος. Με αυτόν τον τρόπο αποδεικνύεται πως υπάρχει μέσα του καλοσύνη, ανθρωπιά και ιδιαίτερη αγάπη για αυτήν την οικογένεια, ανεξαρτήτως από την κουλτούρα, τις φυλετικές, εθνικές και θρησκευτικές τους διαφορές που τους διαχωρίζουν. Επίσης βλέπει την μάνα του αφηγητή σαν δεύτερη μάνα του και αυτή η αγάπη είναι αμοιβαία. Ο Κιαμήλ ακόμα, είναι παράφορα ερωτευμένος με την κόρη ενός πλούσιου κτηματία, την οποία έχασε (αφού παντρεύτηκε άλλον) μετά το θάνατο του αδελφοποιητού του, ο οποίος ήταν αδελφός της αρραβωνιαστικιάς του. Ο Κιαμήλ γεμάτος οργή, μίσος και πόνο ορκίζεται να πάρει εκδίκηση για τη δολοφονία του συντρόφου του. Μετά από αυτά τα γεγονότα, ο Κιαμήλ αντιδρά σπασμωδικά και συμπεριφέρεται σαν τρελός, προκαλώντας την ανησυχία της μητέρας του.

 

 Τσιγγάνα:

Η τσιγγάνα (που αναφέρεται σ’ένα σημείο) είναι μια πανέξυπνη και ραδιούργα γυναίκα η οποία γνωρίζει καλά να εκμεταλλεύεται την αφέλεια των αγαθών ανθρώπων με τις μαγικές και μαντικές της τέχνες. Χρησιμοποιεί τη κυαμομαντεία με τρόπο βέβαια μυστικό. Σ’αυτην την σκηνή παραβρίσκεται στο σπίτι της τουρκάλας, με το αζημίωτο φυσικά, λόγω του καλέσματος της μάνα του αφηγητή, που από το πάθος της για να ανακαλύψει το φονιά του παιδιού της έχει καταφύγει σε κάθε μέσο. Η τσιγγάνα χρησιμοποιεί τις ικανότητες της για να τους «βοηθήσει», βέβαια παίζοντας με τη  ψυχολογία τους. Μόλις εισέρχεται ο Βιζυηνός στο σπίτι, η τσιγγάνα καταλαβαίνει τη διάθεση του απέναντι της και γι αυτό σπεύδει να αποχωρήσει. Ο αφηγητής χρησιμοποίει τη τσιγγάνα για να δείξει ότι λειτούργει σαν προφήτης.

 

 

'Aννα Μαμουζέλου ΑΣΚΗΣΗ 1

 

ΓΑΛΛΟΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣ: Ο Γάλλος υπηρέτης είναι ένας πολύ ευγενικός τύπος ο οποίος προσπαθεί να κερδίσει την συμπάθεια όλων.Τους σέβεται όλους και μιλάει ευγενικά, με αυτή του την συμπεριφορά ομώς εμφανίζεται στα μάτια της μάνας σαν ενας άνανδρος που δεν μπορεί να φερθεί σαν έναν κανονικό άντρα της τότε εποχής.

Όταν είχε καταλάβει οτι δεν ήταν συμπαθής στην μάνα προσπαθούσε οσο πιο πολύ γινόταν να είναι ακόμη πιο ευγενικός χωρίς να σκεφτεί ότι αυτός ήταν ο λάθος τρόπος για να το καταφέρει.

Τέλος ο Γάλλος Υπηρέτης δείχνει την καλοκαρδοσύνη του όταν προσπαθεί να προστατεύσει τον αφέντη του την στιγμή που είχαν έρθει οι Τούρκοι και δεν τους άφηνε να μπούν αν δεν το έλεγε πρώτα στον αφέντη του επειδή ήταν άγνωστοι.

 

ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ: Ο  Χαραλάμπης ήταν  ελληνικής  καταγωγής και δούλευε σαν ταχυδρόμος. Ήταν παιδικός φίλος του Χρηστάκη ,αλλά δεν είχαν επαφές τόσα χρόνια ,γιατί το απαγόρευσε η μητέρα.Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως ο Λαμπής ,όπως τον φώναζαν , είχε τεράστια ομοιότητα με τον Χρηστάκι .Το γεγονός αυτό έκανε την μητέρα να τον αντιπαθεί , αφού πολλές φορές μάλωναν τον Χρηστάκι γι αυτά που έκανε εκείνος .Θεωρείται κλέφτης και δολοφόνος και αυτό τον κάνει να μην του έχει κανένας πλεόν εμπιστοσύνη.Την στιγμή που προσφέρει την δουλειά της Ποστας φαινόταν πολυ ύποπτος, διότι η δουλειά  αυτή θεωρειται καλή ευκαιρία για όλους.Την στιγμή που η μάνα έκανε τις ερωτήσεις ο Χαραλάμπης ταράχτηκε και αναστατόθηκε.Δείχνει ότι νοιάζεται για τον Χρηστάκη αλλα ειναι πολύ αμφισβητίσιμη  η συμπεριφορά του κάνοντας την μάνα και τον Χρηστάκη να αμφιβάλουν για το τι κρύβεται απο πίσω.Επίσης θεωρείται ένας απο τους υπόπτους για τον θάνατο του Χρηστάκι , γεγονός που αργότερα απορρίπτεται.

 

 

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΡΙΚΟΙΛΗ

 

ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ

Αν και αναφέρετε ελάχιστα στο  διήγημα ο Χρηστάκης,  ήταν ένας Έλληνας πεισματάρης που ήθελε να γίνει το δικό του αψηφώντας τον κίνδυνο (το ένστικτο της μάνας να μην πάει στην συγκεκριμένη δουλειά). Δραστήριος χωρίς φόβο για την ζωή αν και του κόστισε ακριβά. Φαίνεται ότι αγαπά πολύ την οικογένειά του (μεταφέρει τα γράμματα του ξενιτεμένου αδερφού στην μάνα), αυτό δηλώνει ότι είναι άτομο με πολλές ευαισθησίες αλλά από την άλλη πολύ σκληρός στις ελληνοτουρκικές φιλίες (έφυγε απ’ το σπίτι όταν φιλοξενήθηκε ο Κιαμήλ).

 

ΤΟΥΡΚΑΛΑ

Η Τουρκάλα είναι μια μάνα η οποία χρωστά μεγάλη ευγνωμοσύνη στην Ελληνίδα μάνα. Από την στιγμή που έμαθε για την βοήθεια που πρόσφεραν στον γιό της Κιαμήλ, δεν δίστασε να συμπαρασταθεί στην οικογένεια  με κάθε τρόπο παρά τις φυλετικές τους διαφορές. Είναι Καλόκαρδη, φιλόξενη  γεμάτη ανθρωπιά. Προσπαθεί να φανεί χρήσιμη στην εξυγίανση του φόνου βάζοντας τον αδερφό της που είναι εφέτης να ξανανοίξει την υπόθεση.  

 

ΑΣΚΗΣΗ 1: Ποπη Συριωτη

Μιχαηλος:

Ο Μιχαηλος είναι ο αδελφος του συγγραφεα ,νεος και ελληνικης καταγωγης.Ειναι ισως ο πιο κωμικος χαρακτηρας του διηγηματος καθως προσθετει χιουμοριστικα σχολια σε κάθε του σχεδον αφηγηση .Ειναι κοινωνικος ,καλοκαρδος,εξυπηρετικος και επιπολαιος . Επισης δεν γνωριζουμε τι επαγγελεται ενώ τις περισσοτερες πληροφοριες για αυτόν τις αντλουμε από τις ενεργειες του και από τον συγγραφεα .

 

Ανακριτης: Ο ανακριτης είναι ο γιος της Τουρκαλας ,τουρκικης καταγωγης .Ειναι γεματος ζηλο και επιμονη για την ανευρεση του δολοφονου .Παρ’όλα αυτά οι προσπαθειες του ήταν πλήρως αποτυχημενες.Επισης ανηκει στο κομμα των Νεοτουρκων στην Κωνσταντινουπολη και καταναλωνει μεγαλες ποσοτητες αλκοολ. 

 

ΑΣΚΗΣΗ 1

 

ΣΑΒΒΙΝΑ ΧΡΥΣΑΚΗ  ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ    ΜΑΝΑΣ

 

Μέσα από το διήγημα του Βιζυηνού , ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να ψυχογραφήσει τους ήρωες .Η μάνα είναι ένα από τα κυριότερα πρόσωπα της ιστορίας και μέσα από τους διαλόγους της τόσο με τον συγγραφέα , όσο και με όλα τα άλλα πρόσωπα της ιστορίας μπορούμε να συμπεράνουμε πολλά στοιχεία για αυτήν. Πρόκειται για μια γυναίκα μεγάλης ηλικίας ( αι δύο γραίαι ), ελληνίδα , δεν εργάζεται παρά μονάχα ,σαν καλή νοικοκυρά ,φροντίζει την οικογένεια και το σπιτικό της .Ο συγγραφέας την παρουσιάζει ηθική και τίμια (όταν είπε στον Λαμπή πως εκείνοι δεν χρειάζονται τέτοιους παράδες, ουδέποτε φιλάργυρος ) ,ευσεβή και στοργική  (επικαλείται συνεχώς την Παναγία και τον θεό, θα πήγαινε να φιλήσει το χέρι του δεσπότη), αλλά και απλή –αμόρφωτη («ξέρω κι εγώ ,στα Μπαλκάνια μας έλεγαν ,κι ακόμη παρά πέρα»). Γίνεται επίσης διακριτό σε όλο το διήγημα, πως η μητέρα είναι μια γυναίκα  δίκαιη και καλόκαρδη ( κάνει παρατήρηση στον γιό της όταν κατηγορεί τον Λαμπή, για κάτι που δεν είδε με τα ίδια του τα μάτια) , συμπονετική και μεγαλόψυχη ( γιάτρευε έναν ξένο αλλοεθνή για 7 μήνες σπίτι της ), αλλά και ανεκτική ( « η ανοχή της καλής μητρός»).Το γεγονός του απροσδόκητου θανάτου του παιδιού της , παρ’ όλα αυτά, την μεταμορφώνει ξαφνικά σε μια γυναίκα που επιθυμεί επίμονα την εκδίκηση του φονιά(επέμενε εις την εύρεσιν και τιμωρία του φονιά), όχι απλώς την τιμωρία του ,αλλά να συμμετέχει και η ίδια τραβώντας με τα χέρια της το σχοινί .Έχει βιώσει ανείπωτο  πόνο και πίκρες («και οι πίκραις που ήπια παιδί μου, και οι τρομάραις  που τράβηξα είναι σαν να μην ήτανε ποτε!»), μεγάλη δυστυχία και πολλά δάκρυα ( «και καθόμουν κι έκλαια», των λυγμών και κλαυθμών της .Ας μην ξεχνάμε πως αναφερόμαστε στο αδύναμο φύλο , σε μια κοινωνία παραδοσιακή ( και επειδή εγνώριζον την φύση της δυστυχούς μητρός μου), όμως μετά τον θάνατο του άντρα της εκείνη έχει αναλάβει τα ινία της οικογένειας κι έτσι αποφασισμένη και γενναία δέχεται να φτάσει ως το τέρμα (αν δεν είχα παιδιά στον κόσμο , θενάκοφτα τα μαλλιά μου ,θενάβαζα ανδρικά ρούχα και με το τουφέκι στον  ώμο θενα κυνηγούσα τα χνάρια του φονιά/ γυναίκα τραχέος και σκληρού χαρακτήρα ).Η αμορφωσιά της την οδηγεί στο να κάνει αφελή πράγματα ,όπως για παράδειγμα να καταφεύγει σε μαντείες , επιπλέον είναι απονήρευτη και ευκολόπιστη (δύο εύπιστων γυναικών). 

ΣΑΒΒΙΝΑ ΧΡΥΣΑΚΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΑΦΗΓΗΤΗ

 

Ένα άλλο πρόσωπο που  μπορεί να  σκιαγραφηθεί μέσα από το διήγημα είναι ο ίδιος ο συγγραφέας -αφηγητής . Πρόκειται για ένα από τα αδέλφια του ,δολοφονημένου , Χρηστάκη  ,  ο οποίος  έλλειπε 8 χρόνια στην ξενιτιά  ,στην Ευρώπη, για να σπουδάσει . Κατά καιρούς στο διήγημα τον αποκαλούν κοσμογυρισμένο (επήγες εις την άκρη του κόσμου παιδί μου ) και μορφωμένο-σπουδασμένο (διαβασμένος άνθρωπος ,σοφός και σπουδασμένος που ήμουνε κ.α).Είναι το πρόσωπο που προσπαθεί σε όλο το διήγημα να καθησυχάζει  την μητέρα, αφού η παρουσία του και μόνο την έκανε να ξεχάσει για λίγο τον πόνο της και να ηρεμίσει( σαν είναι ο Γιώργης μας καλά είμαστε όλοι ,η εμή παρουσία καθιστά την απώλειάν του μακαρίτου πολύ μάλλον επαισθητοτέραν ).  Ο αφηγητής προβάλλει εδώ σαφώς πιο συγκρατημένος και με μεγαλύτερο έλεγχο στα συναισθήματά του, γεγονός που οφείλεται στις μακροχρόνιες σπουδές του που του επιτρέπουν να εκλογικεύει σε μεγαλύτερο βαθμό όσα αισθάνεται. Το κίνητρο του αφηγητή, βέβαια, για τις προσπάθειές του αυτές είναι η αγάπη που έχει για τη μητέρα του και η επιθυμία του να τη δει να ηρεμεί και να μην αφήνει το μίσος της για το δολοφόνο να ταράζει την ψυχή της. Σύμφωνα με την μητέρα ,όλα τα καλά στον χαρακτήρα του αφηγητή , οφείλονται στα σούβρα , μια παράδοση που δείχνει αν κάποιος θα έχει καλή μοίρα ή όχι .Κάποια ακόμη χαρακτηριστικά του είναι η στοργικότητα , η μεγάλη αγάπη για την οικογένειά του , η επιμονή αλλά και  η αποφασιστικότητα ( αγαπητού αδελφού, αγαπητής  μητρός, της υπεσχέθην ότι θα κινήσω πάντα λίθον προς εύρεσιν και τιμωρία του κακούργου, σπαράσεται η καρδιά μου δια τους αθώους )). Φανερή επιπλέον είναι και η τεράστια αντιπάθειά – διστακτικότητά  του στους ξένους –αλλοεθνής , όπως επίσης και σε καθετί σχετικό με μαντείες και μάγια ( νοσοκόμος Τούρκων ,ηρώτησα εγώ συνωφρυωμένος εξ αγανακτήσεως , τους Τούρκους που δεν μπορώ να χωνέψω, την αντιπάθειάν μου προς τους Τούρκους ,κατ ουδένα τρόπον υπέφερον να ακούσω τι περι των θαυμάτων της μαγείας , κατά δεισιδαιμονιών και μαγισσών ιδία πόλεμόν μου, είχον εκδιώξει κακήν κακώς μία ήτις επέμενε και καλά να ιδή την μοίραν μου).

 

  

ΗΘΗ-ΕΘΙΜΑ (Χρυσάκη  Σαββίνα)	ΘΡΥΛΟΙ-ΜΥΘΟΙ (Άννα Μίχα)	ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ (Ευαγγελία Τρικοίλη)	ΛΑΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ (Πόπη Συριώτη)	Λαϊκή θεραπευτική (Άννα Μίχα)
σαν είδες του κόσμου τα παιδιά που κρατούσαν ταις σουρβιαίς και σούρβιζαν τους ανθρώπους μέσ’ στον δρόμο, πήρες και συ μια σκούπα και άρχησες να χτυπάς τον πατέρα σου πα’ στην ράχη και να τον σουρβίζης: “Σούρβα, σούρβα! γερό κορμί, γερό σταυρί, όλο γειά και δύναμι, και του χρόν’ γεροί!Μ’ αυτά τα σούρβα, μάνα, θα διούμεν απόψε την τύχη μας.	Γιατί λέγουν, πως όποιος σκοτώσει άνθρωπο και δεν σκεφθή να γλύψει από το μαχαίρι του το αίμα, ή θα στοιχειωθή να τον πνίξη καμμιά μέρα, ή θα τον μαρτυρεύη, ως που να τ' ομολογήσει και να τον κρεμάσουν	- ταχυδρόμος  - υπηρέτης - εφέτης - τσιγγάνα(μάντισσα) - παπάς - επίτροπος - προεστοί - δάσκαλοι - πραματευτής	Καθε αρνι κρεμιεται απο το ιδιο του ποδαρι.	– Αμ’ δεν παίρνεις κάνα πωρικό από τον κήπο μας, θειε;      – Ευχαριστώ, κυρά, δεν έχω τόπο να το βάλω.      – Δεν πειράζει, θειε, το καθαρίζω και το τρώγεις.      – Ευχαριστώ, κυρά, με κρατεί κοιλόπονος.      – Έλα να χαρής, κάμε μου την χάρι. Γιατί, διές, έχω παιδί στην ξενητιά, κ’ έχω καρδιά καμμένη. Κι’ αφού δεν μπορώ να το στείλω στο παιδί μου, φα’ το καν του λόγου σου που είσαι ξένος. Ίσως τωύρη κι’ εκείνο από κανέναν άλλονε.  – Ντζάνουν καλά, χριστιανή για! μα σαν έχης παιδί στην ξενιτιά, τι σε φταίγω εγώ να βάλω, έτσι θεονήστικος, όλην αυτή την χολέρα μέσ’ στο στομάχι μου! Μη θαρρής πως εβαρέθηκα την ζωή μου; Εγώ έχω γυναίκα που με καρτερά, κ’ έχω παιδιά να θρέψω. Μα σαν θέλης και καλά να χρησιμοποιήσης το πεπόνι σου, στείλε το στου Γερο-Μούρτου το χάνι. Εκεί κοντά ένας ξένος παλεύει με τον θάνατο, θερμασμένος εδώ και τρεις εβδομάδες. Άμα γευθή αυτήν την χολέρα, πίστεψέ με, θα γλυτώση και αυτός από την θέρμη και η θέρμη απ’ αυτόνε.
εφίλησε την άκραν του φορέματός της	Κ' επήγαμε και στο Μβαλούκλι,και είδαμε τα ψάρια, που ζωντάνεψαν μεσ' στο τηγάνι, όταν επάρθηκεν η Πόλι			Άγιασμα έπινε και του παπά το χέρι φιλούσε
. Τρώγει και κόλλυβα· πίνει και αγίασμα· φιλά και του παππά το χέρι· τι να κάμη! Όλα για να γειάνη.	Και επάνω στην Πόρτα που επάρθηκεν, είδαμε τα γράμματα, που έγραψεν ο άγγελοσ εκείνη την ημέρα, τάχα για την Πόλι "Το χειρ' χειρ' χειρότερο"
Μόλις δε τοις απέτεινα δύο τρεις λέξεις εις την γλώσσαν των, και ήρχησαν να με πληρώσιν ευχών κ’ ευλογιών, επαίνων κ’ εγκωμίων με τας γνωστάς εκείνας υπερβολάς της τουρκικής εθιμοτυπίας.
. Oι Tούρκοι, ιδίως εν μεγαλοπόλεσιν, όχι μόνον δεν κατοικούν υπό μίαν με χριστιανούς στέγην, αλλ’ ουδ’ εις την αυτήν συνοικίαν τούς ανέχονται
Έπειτα η γραία Οθωμανίς ανέκρουσε μίαν ανατολικωτάτην δέησιν. – «Επτά ημέρας θα καθήσω έξω από το ενδιαίτημά σου· επτά φοράς την ημέραν θα φιλώ το κατώφλοιον της θύρας σου· επτά φοράς την ώρα» κτλ.
, μέχρις εδάφους υποκλινόμενος διά τον εγκάρδιον τεμενάν της υποδοχής.
! είπεν η Αθιγγανίς μετά μακράν θρησκευτικήν σιωπήν.
Σε είπα να μη μου λέγης τίποτε, χωρίς να σ’ ερωτώ, αλλοιώς θα με χαλάσης τα μάγια!
Μόλις είχομεν επαναλάβει τας συνήθεις προσαγορεύσεις και φιλοφρονητικάς χειρονομίας, και ανηγγέλθη έξωθεν η είσοδος του Εφέντη
Και ταύτα λέγων, εξήγαγεν εκ του ταμείου και έφερε να παραθέση ενώπιόν μου επί του σοφά ένα δίσκον. Μία χιλιάρικη, δύο ποτήρια, και μερικά πιατάκια πλήρη πιστακίων, σταφίδων και ζαχαρωτών ευρίσκοντο επί του δίσκου.
και πήγαν στον ιμάμη, και άνοιξε του καθενός την φλέβα, και ήπιεν ο ένας από το αίμα του άλλου κ’ έγειναν κανκαρδάσηδες (αιματαδελφοί
τον καϋμό του εγράφθηκε δόκιμος εις τον Τεκέ εδώ κοντά μας, και πάγει κάθε Παρασκευή και τρώγει μαζί με τους νδερβησάδες το αφιόνι, και γονατίζει μ’ αυτούς και αναστενάζει, ως που αιματώνουν τα σπλάγχνα του, και χτυπά τα στήθια του, ως που τον βγάλλουν λιποθυμημένον από την μέση τους.
εάν εφέρετο ως αληθής Οθωμανός, εκδικών τον αδελφοποιτόν αυτού κατά τον βάρβαρον εκείνον τρόπον, ον παρά μεν τοις ομοφύλοις του υπερορά ο νόμος, παρά δε τοις Χριστιανοίς ουδ’ αυτή η φιλανθρωποτάτη της γης θρησκεία ηδυνήθη ακόμη να καταργήση.

 

 

ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ-ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ(Χρυσάκη Σαββίνα)	ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΛΙΚΟΥ ΒΙΟΥ	ΜΑΓΕΙΑ-ΜΑΝΤΕΙΑ (ΑΝΝΑ ΜΑΜΟΥΖΕΛΟΥ) ΑΣΚ2
Γιατί λέγουν, πως όποιος σκοτώση άνθρωπο και δεν σκεφθή να γλύψη από το μαχαίρι του το αίμα, ή θα στοιχειωθή να τον πνίξη καμμιά μέρα, ή θα τον μαρτυρεύη, ως που να τ’ ομολογήση και να τον κρεμάσουν.	- ερμάδιον  - τσουμπέν - γιασμακίον - σαρίκιο -φακιολι -φερετζέν - της πλατείας του βυζαντινού ιπποδρομίου. Προφανώς είναι παλαιόν κτήμα -προαυλίου στενοτάτου -κισσοσκεπείς τοίχους και με μικρόν περίπτερον εις την μίαν πλευράν.	1)Με αυτα τα σουρβα θα δουμε μανα θα διουμε την τυχη μας. Αρχιζε ο Μιχαηλος τα βαζη τα σουρβα  στη μεση πα στην καυτερη την πλακα για να διουμε την τυχη μας.   2) γυριζει η αθιγγανις και λεει: Ο φονια ειναι τριγυρο σας γυριζει τριγυρο σας μην τον ζητατε μακρια. Χουμ ειπε η μαντισσα τρεις και η αληθεια. Ανθρωπος σκοτωθηκε ποιος τον σκοτωσε; Τρεις λυκους, τρεις στους κλεφταις τρεις στα ασκερια τα σκασμένα, τρεις για τους κρυφους εχθρους του και κουκια σαρανταενα. Σαραντα ητανε μα μπηκε ο φονιας και βγηκαν σαρανταενα (ελεγε την στιγμη που μετρουσαν τα κουκια) Εδω ειναι ο φονιας και εδω εισαι και εσυ.
Γιατί, διές, έχω παιδί στην ξενητιά, κ’ έχω καρδιά καμμένη. Κι’ αφού δεν μπορώ να το στείλω στο παιδί μου, φα’ το καν του λόγου σου που είσαι ξένος. Ίσως τωύρη κι’ εκείνο από κανέναν άλλονε.
Γιατ’ είναι, λέγει, Τούρκος, κ’ οι Τούρκοι δεν πληρόνουν, για ευχέλαιο.
ήτις εγνώριζε την προς τους Τούρκους αντιπάθειάν μου
αι φωναί των γυναικών, των παίδων και των παιδισκών του Eφέντου, αίτινες εσκίρτων φεύγουσ’ εν ατάκτω σπουδή εις το χαρέμιόν των, εκ φόβου μήπως τας ιδώ άνευ γιασμακίου
τον κατά δεισιδαιμονιών και μαγισσών ιδία πόλεμόν μου.
Εγνώριζον, ότι πολλοί των Εφέντηδων το τσούζουσιν ιεροκρυφίως
Αφήκες να σκοτώσουν τον αδελφοποιτό σου, του είπε, χωρίς ν’ αδειάσης το τουφέκι σου· κ’ έρχεσαι στο σπίτι μου, χωρίς το κεφάλι του φονιά στο χέρι σου; Είσαι άνανδρος! Είσαι προδότης!
Εμείς οι Τούρκοι λέμε, πως όλ’ οι Χριστιανοί θα πάνε στην κόλασι·
οίτινες εν τη οθωμανική αριστοκρατία κατέχουσι την εγωιστικωτέραν θέσιν, μ’ όλην την προοδεύουσαν πτωχείαν των!

 

ΑΣΚΗΣΗ Β ) XΡΥΣΑΚΗ ΣΑΒΒΙΝΑ

 

Ο συγγραφέας δεν μένει μόνο σε επιφανειακή λαογραφία, αλλά τα στοιχεία που προβάλει φωτίζουν πληρέστερα την ψυχολογία των ηρώων. Για παράδειγμα μέσα από τα ήθη τα έθιμα και τις θρησκευτικές παραδόσεις μπορούμε να βρούμε την καταγωγή, την θρησκεία και τις συνήθειες κάθε ήρωα όπως στο διήγημα με τα τουρκικά έθιμα και τις παραδόσεις .Αυτό συμβαίνει επίσης και με τα στοιχεία υλικού βίου , καθώς μέσα από την ενδυμασία μπορούμε να περιγράψουμε πιο εύκολα τους ήρωες ,αλλά δίνεται η ευκαιρία στον αναγνώστη να σχηματίσει μια εικόνα στο μυαλό του ,χωρίς όμως αυτό να περιορίζεται σε εξωτερικά χαρακτηριστικά . Τα στοιχεία αυτά βοηθούν και στην ψυχογράφιση . Από την άλλη υπάρχουν κάποια άλλα στοιχεία που δημιουργούν μια μυστηριώδη ατμόσφαιρα. Αυτά είναι οι θρύλοι- μύθοι, η λαϊκή φιλολογία ,( η οποία περιλαμβάνει τραγούδια, παραμύθια

 κ.α) αλλά και η μαγεία-μαντεία. Κυρίως με περιγραφές μαγικών κόλπων και μαντικών ο συγγραφέας καταφέρνει να μας μεταφέρει σε μια άλλη πραγματικότητα λίγο πιο «σκοτεινή» , όπου όλα όσα γνωρίζουμε μπορούν να ανατραπούν μέσω ενός κόλπου , το οποίο όπως ο αφηγητής ειρωνεύεται συχνά, αποτελεί απατεωνιά και ευκαιρία για μερικούς έξυπνους να πλουτίσουν. Όσο για τους θρύλους και τους μύθους έχουν πάντα να κάνουν με σοφά λόγια παλαιοτέρων γενιών ,όπου συνήθως εάν κάποιος τα παρακούσει θα υπάρξει μια τιμωρία

ΑΣΚΗΣΗ 3: Ποπη Συριωτη

 

 κωμικά στοιχεία:

 

 

 

– Και μη μου αφήσετε, είπεν, αυτή την σεισουράδα να ξαναμβή δω μέσα. Ω, χαρά στο μας αλήθεια, σταις τούμπαις και τους σάλτους!

 

Κ’ εκείνη την ημέρα δεν ημπόρεσα να βασταχθώ, γιατί, δεν ηξεύρεις. Εδώ ήταν μια βάτος, κι’ εδώ μι’ αγριαγγινάρα. Κι’ ο Τούρκος, που παράδερνε παραλαλώντας εις την μέση, εγύριζε στη βάτο, και της έκαμνε τεμενάδες, και την γλυκομιλούσε, και της έκαμνεν εργολαβία. Εγύριζε στην αγριαγγινάρα κ’ έτριζε τα δόντια, κι αγρίευε τα μάτια, κ’ εσήκωνε με βρυσιαίς το χέρι του, να της κόψη το κεφάλι! 

 

– Εννοώ λοιπόν, εξηκολούθησεν ο Εφέντης, καθεζόμενος απέναντί μου, εννοώ ν’ αφήσωμεν τα παλαιά και σκουριασμένα και να εμφορηθώμεν νέου πνεύματος, νέων ιδεών.
     Και ταύτα λέγων επλήρωσε τα προ ημών ποτήρια μετά μεγάλης δεξιότητος. Τότε παρετήρησα, ότι το νέον πνεύμα δι’ ου οι Nεότουρκοι εμφορούνται, ήτο – οινόπνευμα!

 

     Εγνώριζον, ότι πολλοί των Εφέντηδων το τσούζουσιν ιεροκρυφίως. Αλλά ποτέ δεν ηδυνάμην να φαντασθώ, ότι άνθρωπος εν σχετικώς βραχεί διαστήματι ηδύνατο να πίη περί την μίαν οκάν μαστίχας, και τούτο άνευ ύδατος!

 

     Όταν ήλθον να μας προσκαλέσωσιν εις το δείπνον και είδον τον καλόν εκείνον άνθρωπον παραπαίοντα από τοίχου εις τοίχον, τότε εννόησα διατί το εις ο ανήκε κόμμα καρκινοβατεί μόνον επί της οδού της προόδου, και μοι ήλθεν όρεξις να γελάσω. 

 

     Ο μεθυσμένος Εφέντης δεν ήτο εις θέσιν να εξελέγξη την ορθότητα της περιγραφής, διότι προ πολλού ήδη ερρογχάλιζεν εξαπλωμένος παρά την τράπεζαν.

 

 

Ποπη Συριωτη

 

Στα παραπανω κωμικα στοιχεια εντοπιζεται ειρωνεια του κυριου αφηγητη απεναντι σε συγκεκριμενα προσωπα.Μεσα από τον χαρακτηρισμο του Γαλλου υπηρετη ως ¨σουσουραδα¨ ειρωνευεται τις υποκλισεις του αλλα και το θηλυπρεπες περπατηματα του.Επισης ο Βιζυηνος ειρωνευεται τον ανακριτη που μεθαει ενώ συζητουσαν για την εξελιξη της υποθεσης της δολοφονιας .Αυτα τα προσωπα εκπροσωπουν καποιες συγκεκριμενες κοινωνικες ομαδες και ο συγγραφεας με αυτόν τον τροπο τους αποδοκιμαζει και  δειχνει την αντιπαθεια του προς αυτους

 

ΧΡΥΣΑΚΗ ΣΑΒΒΙΝΑ Τι συμπεράσματα μπορείτε να βγάλετε για την χρήση της ειρωνείας από τον Βιζυηνό και για την λειτουργία του κωμικού στοιχείου μέσα σε ένα δραματικό κείμενο?

 

Ο Βιζυηνός κάνει πολύ συχνά χρήση ειρωνείας στο διήγημα. Η ειρωνεία αυτή τον βοηθάει να βγάλει προς τα έξω με έμμεσο ή μερικές φορές και άμεσο τρόπο την γνώμη του για την αμφίεση, το ήθος , τον χαρακτήρα κ.α των ηρώων του. Προβάλει την άποψή του σχετικά με την εθνικότητα του Κιαμήλ , την μητέρας του Κιαμήλ , της αθιγγάνας και άλλων , ο οποίος αφηγητής δεν τους συμπαθεί ιδιαιτέρως  και μέσω των ειρωνικών σχολίων φροντίζει να μας ενημερώσει γι αυτό. Ο συγγραφέας μέσω της τραγικής ειρωνείας κάνει το διήγημα πιο ενδιαφέρον , αφού η δύστυχη μητέρα βρίσκεται σε πλήρη άγνοια για τον φονέα του γιού της ενώ ο συγγραφέας το μαθαίνει και δεν της το αποκαλύπτει! Επίσης αυτές οι ειρωνείες  προσδίδουν κωμικότητα .Τα κωμικά στοιχεία απο την άλλη κάνουν το διήγημα πιο ανάλαφρο. Οι σκηνές όλες είναι συναισθηματικά φορτισμένες , η κωμικότητα όμως βοηθάει τον αναγνώστη να ξεφύγει για λίγο. Γενικά όλα τα έργα του Βιζυηνού έχουν έντονο το στοιχείο της ειρωνείας και της κωμικότητας , κάνοντας έτσι τον συγγραφέα μνα ξεχωρίζει και να γίνεται αγαπητός.

 

 ΑΝΝΑ ΜΑΜΟΥΖΕΛΟΥ Μ.ΑΣΚΗΣΗ 3

 

Ο Γάλλος υπηρέτης είναι ένα πολύ χρήσημο άτομο γοα τον αφηγητή διοτι τον βοηθαει με τος δουλειες στο ξενοδοχειο τον υπηρετει σε οτι χρειαστει και τον προστατευει με οποιο τροπο μπορει οταν ερχεται καποιος αγνωστος.Δεν ειναι συγγενικο προσωπο αλλα ειναι ενα εξισου σημαντικο και παρεξηγημενο προσωπο!

 

Ο Κιαμηλ ο οποιος ελεγε γλυκολογα στην αγκυναρα την στιγμη που ηταν ψημενος στον πυρετο ειναι ενα απο τα πιο σημαντικα προσωπα του διηγηματος. Ο Κιαμηλ δεν ειναι συγκενικο προσωπο με τον αφηγητη αλλα γνωριζονται μεσω της μανας και της οθωμαντις.

 

Ο Αφεντης ο οποιος τον ειδαν μεθυσμενο ειναι το ατομο το οποιο θα βοηθησει να βρεθει ο φονιας του Χρηστακη.Δεν ειναι επισης συγγενικο προσωπο με τον αφηγητη αλλα εξισου σημαντικος αν και για τον Βιζυηνο δεν εδωσε και την καλυτερη πρωτη εντυπωση.

 

 

Άσκηση 3--> Άννα Μίχα

Τα πρόσωπα αυτά εκπροσωπούν μια ευρήτερη κοινωνική ομαδα?

 

Ο αφηγητής σε μερικά σημεία χρησιμοποιεί κωμικά στοιχεία στα εξής πρόσωπα: Γάλλος υπηρέτης, Κιαμήλ και τον Εφέντη. Ο καθένας απ' αυτούς ανήκει σε μια ξεχωριστή κοινωνική ομάδα. Ο υπηρέτης ανήκει στην μικροαστική τάξη, ο Κιαμήλ στη μεσεοαστική και ο Εφέντης στην μεγαλοαστική. Ανεξάρτητα όμως από αυτές τις τάξεις όλοι ανηκουν σε μια ευρύτερη κοινωνική ομάδα. Τυχαίνει, λοιπόν,όλοι να έχουν διαφορετίκη εθνικότητα, όλοι να είναι από μια ξένη χώρα, διαφορετική από του Βιζυηνού, ο υπηρέτης είναι Γάλλος, ο Κιαμήλ Τούρκος, όπως και ο Εφέντης. 

 

 

 

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΡΙΚΟΙΛΗ

 

Τι έχει προηγηθεί και τι ακολουθεί την κωμική σκηνή : 

Στην πρώτη κωμική σκηνή ήδη η μάνα έχει καθίσει στο τραπέζι με τους δύο γιούς της για φαγητό. Εμφανίζεται ο υπηρέτης όπου  της θυμίζει γυναικεία μορφή, λόγω του καλοξυρισμένου προσώπου και ξεκινούν τα σχόλια για την εμφάνισή του. Στην δεύτερη κωμική σκηνή έχει ενημερωθεί η μάνα ότι ο άρρωστος είναι Τούρκος. Παρά τα κωμικά λόγια του γιού της μεταφέρει τον άρρωστο Τούρκο σπίτι της  για φροντίδα. Τέλος στην τρίτη σκηνή, νωρίτερα μιλάει ο εφέτης για τα πολιτικά του πιστεύω, ενώ μετά έχουμε το μεθύσι του και το κάλεσμα  σε δείπνο των καλεσμένων.  

 

.